Waar moet je op letten bij functioneel specificeren in een prestatiebestek?
Waar in een traditioneel bouwproces het werk van de aannemer er na de oplevering van het gebouw op zit, komt het steeds vaker voor dat bouwbedrijven ook hierna betrokken blijven. In dat geval is het bouwbedrijf niet alleen verantwoordelijk voor de uitvoering van het bouwwerk, maar ook voor het onderhouden van het gebouw. Bouwbedrijven worden daarvoor steeds vaker al betrokken in het ontwerpproces, door functioneel te specificeren in een prestatiebestek. Zowel voor de opdrachtgevende als de opdrachtnemende partij is dit een andere manier van werken. Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten bij functioneel specificeren?
Met functioneel specificeren in een prestatiebestek komen meer verantwoordelijkheden te liggen bij de uitvoerende partijen. Anders dan bij traditioneel specificeren, legt de opdrachtgever hierbij namelijk alleen de functionele eisen met betrekking tot de gebouwprestaties vast. Met welke technische oplossingen, combinaties van producten en de verwerkingswijze hiervan aan deze prestatie-eisen voldaan wordt, is de verantwoordelijkheid van het bouwbedrijf. Deze relatief nieuwe manier van samenwerken geeft een bouwbedrijf de kans om zelf te komen tot de meest innovatieve en creatieve oplossingen, waarvan de kwaliteit wordt geborgd in het prestatiebestek.
Zorgvuldig bepaalde gebruikseisen
De wensen van de opdrachtgever vormen de basis voor de vastgelegde prestatie-eisen. Functioneel specificeren dwingt hem dus om goed na te denken over wat hij precies wil. Het is van belang om deze wensen in de functionele specificatie helder en eenduidig vast te leggen. Een gezond binnenklimaat kan bijvoorbeeld vastgesteld worden door het maximale CO2-gehalte in de lucht, de luchtvochtigheid en de temperatuur in het gebouw te specificeren. In een functionele specificatie kunnen ook de gewenste eigenschappen van de toe te passen bouwproducten worden vastgelegd. Voor tegels worden bijvoorbeeld aspecten als de afwerking, de garantietermijn en kwaliteitsnormeringen als CE- en KOMO-certificering omschreven. Het is dus belangrijk om de gebruikseisen die de basis vormen van de functionele specificatie zorgvuldig te bepalen. Alleen dan kan het bouwbedrijf met oplossingen komen die volledig voldoen aan de wensen van de opdrachtgever. Voor de opdrachtgever is het vooral van belang om de gebruikseisen in woorden te kunnen specificeren. Een specialist kan deze dan omzetten in kwantificeerbare prestatie-eisen.
Voldoende ruimte
Voor opdrachtgevers is het wennen om bouwbedrijven de ruimte te geven om op basis van de functionele specificatie een prestatiebestek op te stellen. Het is aan te raden om als opdrachtgever niet te sturen op de laagste prijs, maar bouwbedrijven de vrijheid en financiële ruimte te bieden om daadwerkelijk tot de oplossing van de beste kwaliteit te komen. Wanneer bouwbedrijven deze ruimte krijgen, zullen ze tot de beste en – gedurende de looptijd van het prestatiecontract – voordeligste oplossing komen. Hun vergoeding en perspectief op toekomstige samenwerkingen met de opdrachtgever zijn hier immers van afhankelijk.
Langetermijnvisie
Bij functioneel specificeren wordt gewerkt met langetermijncontracten. Bouwbedrijven garanderen een bepaalde prestatie over enkele tientallen jaren. In de tussentijd kunnen echter innovaties plaatsvinden. Het is daarom aan te raden om hier bij het opstellen van het prestatiecontract een clausule over op te nemen, zodat er geen kosten voor meerwerk door de opdrachtnemer ontstaan. Uiteindelijk willen de opdrachtgever en het bouwbedrijf hetzelfde doel bereiken: het realiseren van een optimaal gebouw dat gedurende de levensduur aan de wensen van de gebruiker blijft voldoen. Dit kan alleen bereikt worden indien alle partijen de intentie hebben om een langetermijnverbinding met elkaar aan te gaan en een langetermijnvisie op het gebouw hebben.
Meer weten over de kenmerken van functioneel specificeren en hoe dit in de praktijk ingericht kan worden? Lees dan de Mosa whitepaper ‘Op weg naar een gezamenlijk doel – De verschuiving van het traditionele bestek naar het prestatiebestek’.
